SKKN Xây dựng lớp học theo các tiêu chí lớp học hạnh phúc cho học sinh Lớp 6 ở trường THCS Thanh Xuân Nam

 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẬN THANH XUÂN
 TRƯỜNG THCS THANH XUÂN NAM
XÂY DỰNG LỚP HỌC THEO CÁC TIÊU CHÍ LỚP 
 HỌC HẠNH PHÚC CHO HỌC SINH LỚP 6 Ở 
 TRƯỜNG THCS THANH XUÂN NAM
 Lĩnh vực/ Môn : Chủ nhiệm
 Cấp học : Trung học cơ sở
 Tên tác giả : Mai Thị Hải Yến
 Đơn vị công tác : Trường THCS Thanh Xuân Nam
 Chức vụ : Giáo viên 
 NĂM HỌC 2020 - 2021 I. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
 Hạnh phúc là điều mà hàng ngàn đời nay mỗi chúng ta luôn mong muốn đạt được. 
Hạnh phúc là mục tiêu sống, mục tiêu hành động của bất cứ cá nhân nào trong cuộc đời 
này. Hạnh phúc là ý nghĩa và mục đích của cuộc sống, là mưu cầu “Khát khao của tất 
cả chúng sinh”, là thước đo đúng đắn nhất về sự tiến bộ của xã hội. 
 Ở kỉ nguyên mới này, giáo dục coi trọng chỉ số EQ (trí tuệ cảm xúc) nhiều hơn, 
chú ý đến cảm xúc vui vẻ cho giáo viên và học sinh nhiều hơn. Vì vậy hạnh phúc trong 
nhà trường là điều hết sức quan trọng. “Trường học hạnh phúc” có thể hiểu một cách 
giản dị là “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. Mục tiêu của giáo dục không phải là 
dạy cách kiếm sống hay cung cấp công cụ để đạt được sự giàu có, mà đó phải là con 
đường dẫn lối tâm hồn con người vươn đến chân – thiện – mỹ. Nhà trường vừa là nơi 
ươm mầm, đồng thời vừa là nơi kết nối và phát huy những giá trị hạnh phúc. Có thể nói, 
hạnh phúc cần được bắt đầu từ những điều nhỏ nhất, từ khát khao gieo hạnh phúc của 
mỗi thầy cô. 
 Lấy cảm hứng từ mô hình “Happy School” của UNESCO, mô hình "Trường học 
hạnh phúc" bắt đầu triển khai thí điểm ở nước ta vào tháng 4/2018 ở một số trường học 
tại thành phố Huế và nhanh chóng được nhân rộng trên cả nước và rất nhiều trường học 
đang triển khai xây dựng “ Trường học hạnh phúc”. 
 Năm học 2020 – 2021, Phòng GD-ĐT quận Thanh Xuân tiếp tục chỉ đạo các 
trường đẩy mạnh thực hiện phong trào này với những yêu cầu cao hơn, thiết thực hơn, 
phù hợp với tình hình thực tế của nhà trường. Để phong trào “Trường học hạnh phúc” 
thực sự có bề rộng và chiều sâu, đem lại hiệu quả cao, thiết thực trong hoạt động dạy và 
học, giúp các em hứng thú, chủ động, sáng tạo trong học tập, với vai trò là giáo viên chủ 
nhiệm, tôi luôn băn khoăn, trăn trở với những câu hỏi tự đặt ra cho bản thân "Làm sao 
các em có cảm giác trường học là ngôi nhà thứ hai, cô giáo là người mẹ thứ hai và mỗi 
ngày đến trường là một ngày vui?”. Tôi thấy rằng muốn xây dựng được trường học hạnh 
phúc thì phải bắt đầu từ việc xây dựng “lớp học hạnh phúc”. Vì mỗi lớp học hạnh phúc, 
học sinh hạnh phúc là một viên gạch nền móng vững chắc cho một ngôi trường hạnh 
phúc, học sinh tích cực hoàn thiện và phát triển toàn diện nhất. Chính những lí do trên 
đã thúc đẩy tôi tìm hiểu, nghiên cứu và dựa trên kinh nghiệm của bản thân để thực hiện 
xây dựng lớp học theo các tiêu chí của mô hình lớp học hạnh phúc, góp phần vào việc 
đào tạo thế hệ trẻ phát triển một cách toàn diện đáp ứng thời kì mở cửa, hội nhập và phát 
triển của đất nước.
1.2. Mục đích nghiên cứu
 Xây dựng lớp học theo các tiêu chí lớp học hạnh phúc cho học sinh lớp 6 của 
trường THCS Thanh Xuân Nam.
1.3. Nhiệm vụ nghiên cứu
 + Hệ thống hóa và làm rõ cơ sở lí luận và thực tiễn. người chúng ta sẽ thấy hạnh phúc và hạnh phúc thực sự, chứ không phải sự ép buộc. 
Đây là nhu cầu tự thân, là động lực để các thành viên trong nhà trường phấn đấu.
 Bộ trưởng đã dẫn giải, về từng tiêu chí và nội hàm của từng tiêu chí như sau:
 - Tiêu chí “yêu thương”:
 + Thứ nhất là sự quan tâm. Thầy, cô quan tâm đến đồng nghiệp, quan tâm đến 
học trò và HS quan tâm đến nhau. Nếu thờ ơ, vô cảm thì chúng ta không hạnh phúc 
được.
 + Thứ hai là chia sẻ. Mỗi người có thuận lợi, khó khăn riêng. Do đó sự chia sẻ 
cho đi, nhận lại sẽ tạo ra một sự gần gũi và không có khoảng cách.
 + Thứ ba là sự tin tưởng lẫn nhau. Thầy, cô tin tưởng đồng nghiệp, tin tưởng HS 
và ngược lại. Hoài nghi, đố kỵ sẽ không hạnh phúc được. Chúng ta có niềm tin thì sẽ có 
sức mạnh và chắp cánh ước mơ.
 + Thứ tư là sự hỗ trợ. Hỗ trợ về tinh thần bằng sự chia sẻ và hỗ trợ về vật chất 
bằng sự giúp đỡ. Qua hỗ trợ tình cảm sẽ nảy nở, ích kỷ cá nhân là kẻ thù của hạnh phúc.
 + Thứ năm là sự bao dung. Không ai có thể hoàn hảo, không ai tránh khỏi sai lầm 
nhưng khi đã có sự bao dung thì mọi việc sẽ được nhìn nhận rất nhẹ nhàng. Như vậy, 
nội hàm sơ bộ của tiêu chí yêu thương là sự quan tâm, chia sẻ, tin tưởng, hỗ trợ và bao 
trùm lên bao dung.
 - Tiêu chí an toàn: Trong trường học phải an toàn về thể chất và tinh thần. GV, 
HS phải được bảo vệ, không có sự xúc phạm về thể xác và tinh thần để mỗi khi đến 
trường như là về nhà.
 Do vậy an toàn về thể chất, trước hết là chúng ta phát triển để khỏe mạnh. Bộ 
trưởng nhấn mạnh về an toàn tinh thần, sự tổn thương về tinh thần thậm chí còn nguy 
hiểm hơn là tổn thương về thể xác và có thể đi hết cả cuộc đời.
 - Tiêu chí tôn trọng: cần tôn trọng sự khác biệt bởi chính sự khác biệt ấy mới tạo 
nên sự đa dạng về văn hóa và đổi mới. Tôn trọng sự khác biệt, trước hết là không áp đặt, 
đem giá trị của một vài cá nhân, áp đặt cho cái chung. Chúng ta hướng tới sự tốt đẹp, 
nhưng có nghĩa là tất cả vài trăm người giống nhau như một, dẫn đến đồng phục hóa 
trăm người như một. Nếu tất cả đều giống nhau thì đó là triệt tiêu sự sáng tạo, triệt tiêu 
những tư tưởng đổi mới. Cho nên khuyến khích sự khác biệt nhưng phải trong sự thống 
nhất.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.2.1. Vài nét về trường THCS Thanh Xuân Nam
 Trường THCS Thanh Xuân Nam được thành lập năm 2005 tọa lạc tại phường 
Thanh Xuân Nam, Quận Thanh xuân, TP Hà Nội, là ngôi trường có khuôn viên rất đẹp 
đẽ, khang trang, khung cảnh sư phạm Xanh - Sạch - Đẹp. Trường liên tục 08 năm liền 
đạt danh hiệu Tập thể lao động tiên tiến và tiên tiến xuất sắc cấp Thành phố về TDTT 
và đã được Bộ GD&ĐT công nhận “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Ngày Số phiếu đánh giá Điểm 
 Stt Tiêu chí 5 4 3 2 1 trung Đánh giá
 Tốt Khá Trung bình Yếu Kém bình
 6 Thể chất 6 35 4,15 Khá
 7 Tinh thần 1 10 25 5 3,17 Trung bình
 Tôn trọng 
 Tôn trọng sự 
 8 0 9 25 7 3,05 Trung bình
 khác biệt
 Nguồn: Tác giả tự tổng hợp
 Qua kết quả điều tra khảo sát, có thể thấy phần lớn học sinh lớp 6A3 đánh giá 
các tiêu chí lớp học hạnh phúc ở mức khá hoặc trung bình. Như vậy, học sinh đang chưa 
cảm thấy lớp học thực sự hạnh phúc. Để làm rõ vấn đề này, ngoài phỏng vấn trắc nghiệm, 
tôi đã phỏng vấn trực tiếp thêm các học sinh là cán bộ lớp theo các câu hỏi trong Phụ 
lục 2, từ đó đưa ra những đánh giá và tổng kết được thực trạng các tiêu chí đánh giá lớp 
học hạnh phúc của học sinh lớp 6 trường THCS Thanh Xuân Nam.
2.2.2.2. Thực trạng và những nhược điểm của phương pháp cũ
a. Tiêu chí “Yêu thương”
 Theo kết quả khảo sát, tiêu chí “Yêu thương” với 05 nội hàm đánh giá đều ở mức 
trung bình khá. Cụ thể nội hàm “Quan tâm” ở mức khá, chia sẻ ở mức trung bình, “tin 
tưởng” ở mức khá, “hỗ trợ” ở mức trung bình, “bao dung” ở mức trung bình. Với kết 
quả như trên, có thể thấy học sinh lớp 6A3 chưa hoàn toàn cảm thấy được yêu thương, 
cảm thấy hạnh phúc trong lớp học. 
 Qua quá trình phân tích và đánh giá, tôi đã tổng kết được thực trạng và những 
nhược điểm của phương pháp cũ đã ảnh hưởng đến mức độ hạnh phúc của học sinh. Cụ 
thể như sau:
 - Học sinh bị căng thẳng trong lớp học: Lớp 6 là năm học đầu tiên của cấp THCS, 
học sinh vừa chuyển lên một cấp học mới với rất nhiều sự khác biệt và vô cùng bỡ ngỡ: 
trường mới, bạn mới, thầy cô mới, nhiều môn học mới với nhiều yêu cầu, nội dung kiến 
thức trừu tượng, phong phú, sâu sắc hơn  Đây cũng là một trong những điều rất khó 
khăn của học sinh lớp 6, các em cần nhiều thời gian để làm quen môi trường mới, hiểu 
được cách thức học tập mới và có thói quen học tập đúng. Bên cạnh đó, qua việc phỏng 
vấn trực tiếp, kể cả với những học sinh giỏi, các em đều cảm thấy áp lực và căng thẳng 
từ sức ép học tập, sức ép điểm số của bố mẹ. Một số giáo viên thay vì cởi mở đã quá 
nghiêm túc vì cho rằng giai đoạn này cần phải rèn nếp học sinh mới. Ngoài ra, một số ít 
thầy cô luôn đề cao sự quan trọng của môn học, kiến thức nào cũng rất quan trọng và 
cần thiết nên học sinh cảm thấy lo lắng và áp lực. Đây là hạn chế của phương pháp cũ, 
cần phải thay đổi để học sinh cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc hơn trong giờ học.
 - Học sinh chưa hứng thú trong học tập: Một số em còn mải chơi, chưa chú tâm 
vào việc học. Bên cạnh đó, một số môn học, thầy cô vẫn dạy theo phương pháp truyền nên lo lắng, sợ sệt và nhút nhát. Nhìn các anh chị lớn hơn, lanh lẹ nếu bị các anh chị 
hù dọa thì các em sẽ như thế nào? Đa phần ở lứa tuổi dậy thì (từ 11-14 tuổi),việc bị bắt 
nạt, trêu chọc, đánh nhau đôi khi rất dễ xảy ra. Đồng thời, vì các em mới bắt đầu môi 
trường THCS, không khỏi sự bỡ ngỡ, chưa quen trường lớp mới, cơ sở vật chất cũng 
như nếp sinh hoạt, hoạt động nên cũng dễ xảy ra va chạm,tai nạn, sự cố ngoài ý muốn
 Tuy nhiên, nguyên nhân một phần cũng vì giáo viên vẫn sử dụng phương pháp 
cũ là thu thập thông tin từ hồ sơ và từ phụ huynh mà chưa có phương án xây dựng mạng 
lưới thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau nên dẫn đến chưa nắm được tâm tư, 
tình cảm hay mâu thuẫn các con mắc phải. Mặt khác, giáo viên cũng chưa xây dựng 
được kế hoạch thường xuyên rà soát cơ sở vật chất, việc ăn uống, vệ sinh của học sinh 
để hạn chế các va chạm hoặc những tai nạn, sự cố ảnh hưởng đến sức khỏe học sinh.
c. Tiêu chí “Tôn trọng sự khác biệt”
 Đối với Tiêu chí “Tôn trọng sự khác biệt”, kết quả khảo sát học sinh lớp 6A3 
đánh giá ở mức trung bình. Điều này cho thấy học sinh lớp 6A3 vẫn còn cảm giác bị 
“bỏ rơi”, chưa được quan tâm đúng mức về đặc điểm cá thể của mỗi em. Vì học sinh 
mới chuyển cấp, vẫn còn rụt rè, chưa dám trao đổi với giáo viên về tâm tư nguyện vọng 
cũng như năng khiếu của mình. Giáo viên vẫn áp dụng phương pháp cũ, chưa phân tích, 
nhận ra được năng lực, năng khiếu, điểm mạnh, điểm yếu của từng học sinh. Vẫn còn 
tình trạng áp đặt truyền tải kiến thức, chưa phân hóa được cho từng cá thể. Trên thực tế, 
mức độ tiếp thu của mỗi học sinh là khác nhau, năng khiếu cũng khác nhau, sức khỏe 
cũng khác nhau Cần có giải pháp phù hợp để giáo viên thể hiện tinh thần “Tôn trọng 
sự khác biệt” của mỗi học sinh thật hiệu quả. 
2.3. Một số biện pháp 
 Căn cứ vào thực trạng và nguyên nhân đã phân tích ở Mục 2.2, tôi đã đưa ra 
những giải pháp tương ứng với từng tiêu chí lớp học hạnh phúc. Việc đưa ra giải pháp 
cụ thể, chi tiết cho từng tiêu chí giúp tăng hiệu quả và tính thực tiễn trong quá trình triển 
khai thực tế. Cụ thể như sau:
2.3.1. Về tiêu chí “Yêu thương”
a. Tạo môi trường học tập vui vẻ, giảm căng thẳng trong lớp học
 Trong lớp học hạnh phúc, giáo viên phải làm tròn vai trò dẫn dắt, hướng dẫn, là 
người nhạc trưởng của giờ học. Thầy cô mẫu mực thì học trò học tập, thầy có hành vi 
tiêu cực thì học trò cũng bắt chước theo. Chính vì vậy trong mối quan hệ gắn kết này, 
giáo viên phải biết xây dựng không khí lớp học luôn vui tươi, phấn khởi. Để tạo môi 
trường học tập vui vẻ, giảm căng thẳng trong lớp học, biện pháp thực hiện như sau:
 - Giáo viên luôn mang tinh thần thoải mái, vui vẻ trong lớp học và cười nhiều 
hơn với học sinh. Học sinh sẽ cảm thấy sự vui vẻ, dễ gần từ giáo viên, xóa bỏ khoảng 
cách với thầy cô và bớt áp lực trước các môn học khó. Tuy nhiên, cần khẳng định không 
quá thoải mái, dễ dãi đến mức vui mà thiếu đi sự nghiêm túc, mà cần đủ để cho học sinh 
cảm nhận tích cực với sự thoải mái nhất. Các thầy cô nên khởi động mỗi tiết học bằng