SKKN Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động đội TNTP Hồ Chí Minh ở trường THCS Thái Hòa

 Tên đề tài: Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động Đội TNTP Hồ Chí Minh
TÊN ĐỀ TÀI: “RÈN LUYỆN KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH 
THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG ĐỘI TNTP HỒ CHÍ MINH ”
 A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lí do chọn đề tài:
 Trong thời đại ngày với sự phát triển không ngừng của khoa học kĩ thuật, 
tất cả mọi người đều bị ảnh hưởng có cả mặt tích cực và tiêu cực, đặc biệt là các 
em học sinh, nhiều em ngày nay thiếu kỹ năng sống, thiếu tính tự tin, sống ích 
kỷ, thiếu trách nhiệm với trường lớp gia đình, bản thân, bạn bè, xã hội đang là 
những cản trở lớn cho sự phát triển của thanh thiếu niên khiến không ít các bậc 
cha mẹ, thầy cô phải phiền lòng vì con, trong một xã hội phát triển năng động 
như hiện nay. Thêm nữa, trước tình trạng bạo lực học đường ngày càng gia tăng 
thì kỹ năng tự bảo vệ mình cũng cần được coi trọng khi các nhóm trẻ xấu luôn 
lấy sức mạnh cơ bắp hoặc đám đông để bắt nạt, ức hiếp các em hiền, ngoan, ít 
nói.... 
 Nhiều em học sinh có cuộc sống khép kín với thực tại, đắm chìm trong 
thế giới ảo của Internet, của thế giới game,... mà quên đi và đánh mất những 
cơ hội kết bạn, lo sợ rụt rè khi tiếp xúc với cộng đồng, xã hội.
 Trong nhưng năm gần đây, Chỉ thị về nhiệm vụ trọng tâm của Bộ 
GD&ĐT có nội dung “...Giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cho học sinh 
gắn với việc đưa nội dung các cuộc vận động và phong trào thi đua của ngành 
thành hoạt động thường xuyên trong mỗi đơn vị, cơ sở giáo dục”. Tuy nhiên, 
chương trình giáo dục kĩ năng sống chỉ thông qua việc giảng dạy theo phương 
pháp tích hợp vào các môn học, hiệu quả của việc giảng dạy lồng ghép vẫn 
chưa cao trong khi môn học kĩ năng sống vẫn chưa được đưa vào chương trình 
như một môn học chính khóa.
 Từ đặc điểm đặc thù của công tác Đội, chúng tôi nhận thấy rằng ngoài 
việc giáo dục về tư tưởng đạo đức cho đội viên, học sinh thì giáo dục kĩ năng 
sống cho đội viên cũng là một nhiệm vụ của Đội trong giai đoạn mới. Đề tài 
“Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh thông qua các hoạt động Đội TNTP Hồ 
Chí Minh” ở Trường THCS Thái Hòa nhằm đóng góp phần nào kinh nghiệm 
giáo dục cho học sinh trở thành những con người toàn diện, năng động, sáng 
tạo hòa nhập cùng cộng đồng và có ích cho xã hội.
II. Mục đích nghiên cứu.
 1. Mục đích nghiên cứu
 Năm học: 2021 – 2022 1 Tên đề tài: Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động Đội TNTP Hồ Chí Minh
3. Đề xuất biện pháp
Xác định các biện pháp giáo dục kĩ năng sống học sinh.
4. Tổ chức thực hiện và Test kết quả.
Phương pháp điền vào phiếu điều tra.
Kết quả: 50 % Học sinh trong trường còn rất hạn chế về kĩ năng sống 
V. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện và hoàn thành đề tài trên tôi sử dụng một số phương pháp sau:
- Phương pháp điều tra nghiên cứu.
- Phương pháp đàm thoại, gợi mở. 
- Phương pháp so sánh, phân tích, tổng hợp. 
VI. Phạm vi nghiên cứu của đề tài:
* Thời gian: trong thời gian 2 năm ( Năm 2020-2021 và 2021-2022) 
*Nội dung: Thuộc lĩnh vưc Hoạt động Đội-Những hiểu biết của em về các kĩ 
năng sống theo phương pháp điền vào phiếu điều tra.
* Đối tượng khảo sát: Học sinh khối 6,7,8,9.
 Với sáng kiến kinh nghiệm này tôi áp dụng trong phạm vi Trường THCS 
Thái Hòa. 
 VII. Kế hoạch nghiên cứu.
- Chọn nghiên cứu các kĩ năng sống như: Kĩ năng giao tiếp, kĩ năng chống điện 
giật, rắn cắn, kĩ năng xâm hại tình dục và phòng chống bạo lực học đường
- Qua các hình thức như: Cuộc thi của đội, CLB yêu thích, sân khấu hóa, ngày 
hội đọc sách, lao động công ích, trải nghiệm cuộc sống.
* Thời gian:
 Từ năm học 2020 - 2021 đến năm học 2021 - 2022.
 Năm học: 2021 – 2022 3 Tên đề tài: Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động Đội TNTP Hồ Chí Minh
3. Chuẩn yêu cầu cần đạt
Trước yêu cầu của cuộc sống học sinh đều phải biết ít hay nhiều kĩ năng sống thì 
mới phát triển và hòa nhập tốt cùng bạn bè, có kĩ năng sống để tự tin, và bảo vệ 
mình khi cần thiết, ứng phó với mọi tình huống bất ngờ xảy ra.
II. Cơ sở thực tiễn của vấn đề nghiên cứu:
1. Đặc điểm chung của liên đội.
 Trong những năm qua, khi chưa tiến hành đề tài này thì tình trạng nhiều 
học sinh thiếu kĩ năng sống, hay vi phạm pháp luật hoặc gặp khó khăn trong 
cuộc sống còn nhiều . Qua nhiều năm làm TPT tôi nhận thấy học sinh của mình 
các kỹ năng về cuộc sống còn hạn chế dẫn đến nhiều điều đáng tiếc xảy ra trong 
cuộc sống. Nếu các em biết một số kỹ năng cần thiết, tối thiểu trong cuộc sống 
thì sẽ khắc phục được rất nhiều chuyện đáng tiếc xảy ra, như bị điện giật, rắn 
cắn, vi phạm an toàn giao thông, hay bị xâm hại thân thể... Khi sự việc không 
may xảy ra có em bị tổn thương về tâm lý, có em bị tổn hại về thể xác để lại 
những nỗi buồn, những nỗi đau không nguôi trong mỗi gia đình. 
 Đứng trước thực tế như đã nêu trên đòi hỏi người giáo viên Tổng phụ 
trách Đội phải nghiên cứu tìm hiểu một số kỹ năng cần thiết trong cuộc sống để 
tuyên truyền và đưa các kỹ năng đó vào hoạt động Đội để hoạt động Đội trở 
thành môi trường giáo dục lành mạnh, an toàn có tác dụng giáo dục sâu rộng đến 
học sinh, thu hút đông đảo học sinh tham gia. Đặc biệt TPT Đội phải nhạy bén, 
thông minh, linh hoạt xen kẽ các kỹ năng sống cần thiết vào các hoạt động Đội 
trong nhà trường làm sao để các kỹ năng đó thật sự có ích và hiệu quả trong 
cuộc sống hàng ngày.
2. Ưu điểm :
 BGH và tất cả các phụ trách Chi Đội quan tâm đến vấn đề cho học sinh 
học kĩ năng sống trong nhà trường. Đặc biệt là sự quan tâm của các Ban, tổ, 
đoàn thể trong nhà trường. Trong nhiều năm qua liên đội luôn đạt danh hiệu 
Liên đội mạnh cấp Thành phố, giải ba cuộc thi giai điệu tuổi hồng cấp Thành 
phố, những cuộc thi văn hóa, thể thao đều đạt nhiều giải cấp thành phố.
3. Bất cập, khó khăn và nguyên nhân của bất cập trong vấn đề nghiên cứu.
- Bất cập, khó khăn: 
 Kinh phí cho các hoạt động còn hạn chế, nhiều hoạt động chưa có sức 
hấp dẫn và lôi cuốn học sinh.
 Địa bàn trường tôi thuộc vùng nông thôn, kinh tế còn khó khăn, nhiều gia 
đình quanh năm đi làm ăn xa, phó mặc việc dạy dỗ con cái cho nhà trường.
 - Nguyên nhân:
 Năm học: 2021 – 2022 5 Tên đề tài: Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động Đội TNTP Hồ Chí Minh
4.Cách thực hiện biện pháp
 Trường THCS Thái Hòa- Ba Vì có truyền thống đi đầu trong công tác triển 
khai thực hiện các mục tiêu giáo dục, các phong trào thi đua của Bộ của Ngành. 
Do đó phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, nhà 
trường thường xuyên quan tâm và giáo dục kỹ năng sống là một trong những 
yêu cầu quan trọng trong phong trào này. Công tác giáo dục kỹ năng sống được 
triển khai thông qua các hoạt động lồng ghép vào chương trình học, các môn học 
và các hoạt động của nhà trường như:
 Giáo dục lồng ghép thông qua các môn học, thông qua các hoạt động 
Đội, sinh hoạt dưới cờ như: Nói chuyện, thuyết trình, thi kể chuyện, sân khấu 
hóa..
 Qua khảo sát đối với nhóm học sinh trường THCS Thái Hòa để có những 
nhận xét, đánh giá chính xác, tôi đã tìm hiểu thực trạng và nhu cầu cần được 
giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS.
 Những biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
 Từ những thực trạng nêu trên, để củng cố và khắc sâu kiến thức của các 
môn học, mở rộng và nâng cao hiểu biết cho học sinh về các lĩnh vực của đời 
sống xã hội, làm phong phú thêm vốn tri thức, kinh nghiệm hoạt động tập thể, 
rèn luyện các kỹ năng sống cơ bản phù hợp với lứa tuổi học sinh trung học cơ sở 
tôi thấy cần phải thực hiện tốt các giải pháp sau: 
 Biện pháp 1: Bám sát nội dung giáo dục Kỹ năng sống cho học sinh:
- Bám sát vào nội dung của giáo dục kỹ năng sống, vận dụng linh hoạt các nội 
dung này tuỳ theo từng hoạt động giáo dục và điều kiện cụ thể. 
 - Tạo ra động lực cho học sinh, làm cho học sinh tham gia một cách tích cực 
vào quá trình hình thành kỹ năng sống, tôi hướng dẫn cho các em một số kĩ năng 
sống cơ bản mà hàng ngày hay gặp phải trong đời sống như: Kĩ năng giao tiếp, 
Kĩ năng phòng chống rắn cắn, kĩ năng phòng chống xâm hại tình dục và phòng 
chống bạo lực học đường. Tôi mong muốn các em có những kĩ năng tối thiểu để 
hoàn thiện mình, tự bảo vệ mình trong cuộc sống.
a. Kỹ năng giao tiếp: 
 Trong cuộc trò chuyện, từ dáng đứng, ngồi, ánh mắt, biểu cảm của các em 
đều ảnh hưởng đến người khác. Do đó, học sinh cần điều chỉnh ngôn ngữ cơ thể 
cho phù hợp, ví dụ như: Đứng thẳng, luôn nhìn vào mắt khi nói chuyện, mỉm 
cười, gật đầu thể hiện quan điểm, không dùng tay chỉ trỏ khi nó trò chuyện
- Khi nói cần nói với giọng tự tin, quyết đoán, chú ý lắng nghe. Ngẩng cao đầu 
và nói một cách rõ ràng, khẳng khái, biết lắng nghe người khác nói, đưa ra 
những phản hồi một cách có suy nghĩ
 Năm học: 2021 – 2022 7 Tên đề tài: Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động Đội TNTP Hồ Chí Minh
đau lòng, gây tổn thương cho các em về mặt tinh thần và thể xác có khi là cả 
tính mạng. Trường hợp các em bị chính người thân của mình xâm hại, người 
quen gần nhà. Đọc những câu chuyện trên đài, báo làm tôi hết sức đau lòng và 
trăn trở rất nhiều, Tôi đã xin ý kiến BGH và mời một trung tâm về dạy một số kĩ 
năng sống cho các em như kĩ năng phòng chống xâm hại tình dục và kĩ năng 
phòng chống ma túy.
 Học sinh học kỹ năng sống
 Hành vi xâm hại tình dục biểu hiện rất đa dạng, có những hành vi dễ dàng 
nhận biết, nhưng cũng có những hành vi rất khó nhận biết ngay. Trong thời đại 
ngày nay, một thế giới nguy hiểm mới đã phát triển và đe dọa các em đó là 
 mạng Internet. Đối với hầu hết mọi người, mạng Internet là một công cụ tuyệt 
vời để chúng ta nghiên cứu, thông tin, liên lạc và giải trí. Nhưng mạng 
Internet cũng có góc tối, đó là nơi các em dễ bị tấn công và nguy cơ trở thành 
nạn nhân của những kẻ xâm hại công nghệ cao. Các em đang bị tấn công bằng 
những vũ khí khiêu dâm như chỉ đơn giản bởi vì các em vào mạng hay bởi vì 
các em vô tình truy cập vào một địa chỉ website đưa đến một trang khiêu dâm. 
Các em vào các chat room hay nhắn tin và bị những kẻ xấu tiếp cận; mối nguy 
hiểm lớn nhất là các em sẽ bị dụ dỗ đi gặp mặt kẻ mà các em chỉ biết thông tin 
trên mạng. 
 Những biện pháp mà tôi đã áp dụng để hướng dẫn các em về phòng chống 
xâm hại tình dục.
 * Hướng dẫn cho các em về giới tính và các vùng nhạy cảm trên cơ thể. 
Đó là miệng, mông, ngực và bộ phận sinh dục ( Các bộ phận riêng tư)
 *Tuyệt đối không để ai sờ vào khu vực đồ lót .
 Năm học: 2021 – 2022 9 Tên đề tài: Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động Đội TNTP Hồ Chí Minh
 Học sinh tuyên truyền kỹ năng sống qua giờ chào cờ
Biện pháp 3: Tổ chức nhiều động Đội để rèn luyện kỹ năng sống cho học 
sinh.
 Xuất phát từ nội dung giáo dục ngoài giờ lên lớp và nội dung, nguyên tắc 
giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS, chúng tôi đã tiến hành các hoạt động 
thông qua chủ đề HĐGDNGLL, hoạt động ngoại khóa, tham quan. Thông qua 
các hội thi, hội trại, hội diễn, trò chơi, cụ thể như sau:
 - Tổ chức các trò chơi dân gian có tác dụng rèn luyện sức khỏe, sự khéo 
léo, trở nên nhanh nhẹn hoạt bát, tạo sự hòa đồng, thân thiện, đoàn kết, lành 
mạnh, tránh xa các trò chơi độc hại, có yếu tố bạo lực.
 - Tổ chức câu lạc bộ văn nghệ, thể dục thể thao, tạo môi trường an toàn, 
lành mạnh để đội viên nâng cao kỹ năng sống, phát triển năng khiếu 
 - Tuyên truyền An toàn giao thông, tiếp tục tham gia xây dựng cổng 
trường an toàn; được nghe tuyên truyền phòng tránh tai nạn thương tích; tuyên 
truyền phòng tránh đuối nước; 100% Đội viên trong nhà trường ký cam kết thực 
hiện nghiêm các quy định về an toàn giao thông khi tham gia giao thông.
 +Tổ chức “Ngày hội đọc sách” với các nội dung như: Bình về cuốn sách 
em yêu thích, vẽ tranh, xếp sách nghệ thuật và quyên góp sách ủng hộ thư viên 
 + Tổ chức hoạt động như: sinh hoạt Truyền thống Đội, tổ chức giải bóng 
đá Của CLB thủ lĩnh của sự thay đổi do dự án Plan tài trợ.
 Năm học: 2021 – 2022 11