SKKN Phát huy tính tích cực của học sinh trong tiết ôn tập môn Ngữ văn Bậc THCS

 Trường THCS Đại Tự Chuyên đề cụm 
 PHÒNG GD&ĐT YÊN LẠC
 TRƯỜNG THCS ĐẠI TỰ
 --------&--------
 CHUYÊN ĐỀ
 PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH 
 TRONG TIẾT ÔN TẬP MÔN NGỮ VĂN BẬC THCS
 Báo cáo lí thuyết: Nguyễn Thị Hiệp
 Thực hành: Đặng Thị Thúy
 Tổ chuyên môn: KHXH
 Trường THCS ĐẠI TỰ
 Huyện Yên Lạc – Tỉnh Vĩnh Phúc
 Đại Tự, tháng 12 năm 2020
Năm học: 2020-2021 Trang 1 
 Trường THCS Đại Tự Chuyên đề cụm 
 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
 HỆ THỐNG VIẾT TĂT CỤ THỂ
 THCS Trung học cơ sở
 HS Học sinh
 GV Giáo viên
 NV Ngữ văn
 VB Văn bản
 CNTT Công nghệ thông tin
Năm học: 2020-2021 Trang 3 
 Trường THCS Đại Tự Chuyên đề cụm 
giáo viên dạy văn mỗi lúc tới tiết ôn tập tôi rất băn khoăn, trăn trở làm thế nào để 
tạo được hứng thú cho học sinh trong tiết học này và rèn cho học sinh được một 
số kĩ năng trong quá trình học cũng như trong giao tiếp. Sau một thời gian nghiên 
cứu và áp dụng những đổi mới tiết ôn tập và thấy được tác dụng của nó đối với 
HS nên tôi quyết định đúc kết thành kinh nghiệm và chia sẻ cùng với đồng nghiệp 
để phần nào bớt đi tâm lí nặng nề khi dạy tiết ôn tập.
II/ Mục đích của đề tài
Trong dạy học Ngữ Văn ở trường THCS ngoài việc dạy kiến thức mới cho học 
sinh thì giáo viên còn phải giúp học sinh củng cố, hệ thống hóa những kiến thức 
cơ bản thông qua các bài ôn tập. Vì đây là bài tổng kết của một phần, một chương 
hay một giai đoạn văn học. cho nên có một vị trí hết sức quan trọng nhằm giúp 
học sinh nắm vững hơn những kiến thức đã học đồng thời vận dụng những kiến 
thức đó vào giải quyết một số bài tập mà sách giáo khoa đề ra. 
Ở chương trình Ngữ Văn lớp 6 số bài ôn tập ít ( 2 bài) nhưng lượng kiến thức ôn 
tập rất nhiều mà học sinh lại tiếp thu trong một thời gian ngắn, cho nên gặp rất 
nhiều khó khăn cho việc dạy và học của giáo viên cũng như học sinh. 
Thực tế khi giảng dạy bài ôn tập, qua việc dự giờ của một số giáo viên tôi nhận 
thấy dạy bài ôn tập còn mang tính truyền thống, giáo viên đàm thoại và thuyết 
giảng là chủ yếu. Họ cho rằng những kiến thức đã học chỉ cần nhắc lại cho học 
sinh nhớ là được, chứ chưa thật sự chú trọng đến việc phát huy tính tích cực của 
học sinh, chưa kể đến việc trình bày hệ thống những kiến thức nằm rải rác ở các 
bài học trước, dẫn đến giờ học khô khan, nặng nề mà vẫn cháy giáo án. Với học 
sinh lớp 6, các em ở bậc tiểu học mới chuyển lên rất bỡ ngỡ khi tiếp xúc nhiều 
giáo viên trong một buổi học, các em chưa xác định được mục đích của việc học 
tập: học là do cha mẹ, thầy cô ép buộc, học để được bố mẹ, thầy cô khen ngợi và 
thậm chí có những em xem việc đi học như một phong trào “ giải trí” nhất là 
những em ở vùng sâu vùng xa. Các em chưa thực sự hứng thú học tập các tiết ôn 
tập vì tâm lí tiết ôn tập vừa khô khan, vừa khó. Trước thực tế đó, tôi luôn trăn trở: 
Làm thế nào để đảm bảo yêu cầu của một tiết ôn tập gây sự hứng thú cho học 
 Năm học: 2020-2021 Trang 5 
 Trường THCS Đại Tự Chuyên đề cụm 
 - Chưa tạo cho HS nhu cầu sáng tạo , muốn được bộc lộ 
 - Chưa thể hiện được vai trò quan trọng của giáo viên trong việc hướng dẫn, 
tổ chức tiết học 
 - Làm giảm giá trị và sức hấp dẫn của môn học. 
II/ Mô tả giải pháp của đề tài:
 Xuất phất từ thực trạng trên bản thân tôi đã đưa ra những giải pháp:
 Môn Ngữ văn có những đặc thù riêng, dạy văn vừa dạy người vừa truyền tải 
vào thế hệ trẻ tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước, dạy cho các em 
những kĩ năng giao tiếp, kĩ năng sống. Đặc biệt dạy cho các em kĩ năng : nghe- 
nói- đọc- viết. Đồng thời giải tỏa được tâm lí nhàm chán trong việc chuẩn bị, hoạt 
động của giáo viên mỗi khi tới tiết ôn tập. Cách đổi mới này đòi hỏi giáo viên và 
học sinh phải có sự chuẩn bị bài thật kĩ lưỡng trước khi thực hiện tiết học. 
 Có thể nói việc thay đổi cách dạy trong tiết ôn tập có những điểm mới, điểm 
sáng tạo riêng:
 - Phát huy tối đa tính tích cực, sáng tạo của chủ thể HS.
 - Phát huy thế mạnh của hoạt động nhóm/tổ.
 - Phát huy các kĩ năng khác trong bộ tứ NGHE-NÓI-ĐỌC-VIẾT.
 - Chú trọng quan tâm cả ba đối tượng học sinh (giỏi, khá – trung bình – 
yếu).
 - Tạo được không khí tự nhiên, thoải mái, nhẹ nhàng và lựa chọn nội dung 
hấp dẫn để lôi cuốn các em vào hoạt động học tập.
 - Thể hiện thái độ khích lệ, động viên, nâng đỡ để tránh cho em cảm giác tự 
ti, xấu hổ.
 - Đầu tư thật kỹ cho khâu chuẩn bị ở nhà của HS.
 Như vậy, việc đổi mới cách dạy trong tiết ôn tập và đặc biệt trong việc đổi 
mới cách tổ chức dạy học của giáo viên và học sinh đã kích thích được hứng thú 
học tập, đồng thời góp phần bồi dưỡng năng lực tự học, rèn kĩ năng giao tiếp cho 
học sinh trung học cơ sở phù hợp với các mục tiêu đổi mới phương pháp dạy 
học: dạy học theo hướng chủ động, tích cực, chống lại thói quen học tập thụ 
 Năm học: 2020-2021 Trang 7 
 Trường THCS Đại Tự Chuyên đề cụm 
 Nhưng ở đây giáo viên vẫn là người bao quát, chỉ đạo linh hoạt để đảm bảo cho 
hoạt động của các em đúng hướng và đạt hiệu quả cao.
 4 Thực hiện khâu chuẩn bị trước khi tiến hành tiết ôn tập :
Khâu chuẩn bị trước khi ôn tập trên lớp có tầm quan trọng rất lớn tới việc quyết 
định thành công của tiết học, vì thế nên giáo viên cần định hướng cho các em 
trong việc chuẩn bị thật cụ thể, rõ ràng cả nội dung và cách thức ( Chuẩn bị cái gì 
? Chuẩn bị như thế nào, bằng cách nào ?)
Cũng cần phân công cụ thể cho các đối tượng học sinh, nhưng chủ yếu là chỉ đạo 
thông qua đội ngũ tổ trưởng, nhóm trưởng, cán sự bộ môn.
VI/- Một số cách phát huy tính tích cực của học sinh trong tiết ôn tập:
 1. Ứng dụng công nghệ thông tin trong nghe - nhìn giúp học sinh tiếp cận
văn bản hứng thú hơn:
 - Mỗi một loại truyện dân dân đều có hình ảnh minh họa nên việc cho học sinh
nghe - nhìn truyện đọc trước khi vào bài là vô cùng lí thú kích thích sự tò mò 
ham học ở học sinh.
 Giáo viên nhờ hỗ trợ phương tiện kênh hình dùng hình ảnh trực quan sinh
động chiếu tranh về các nhân vật, sự việc để học sinh quan sát và dùng lời văn 
giới thiệu các truyện.
2. Phương pháp tích hợp liên môn:
 Việc tích hợp liên môn giúp cho bài học trở nên sinh động, thu hút các em
không gây nhà chán mà tạo động lực để các em sáng tạo, tự tư duy theo cách suy
nghĩ của bản thân. Những kiến thức được các em vận dụng ngay vào giải quyết
những vấn đề thực tiễn, ít học vẹt.Những nội dung tích hợp còn tiết kiệm thời gian 
học cho các em tìm hiểu những kiến thức khác mà các em không phải học đi học 
lại một nội dung ở những môn khác nữa. Từ đó làm tăng khả năng tự giác, chủ 
động trong học tập, giúp các em tìm lại niềm hứng thú.
 3. Phương pháp thực hiện theo hướng tích cực có trải nghiệm sáng tạo:
 Thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo học sinh hoạt động mang tính tập
thể trên tinh thần tự chủ cá nhân, với sự nổ lực giáo dục giúp phát triển sáng tạo 
 Năm học: 2020-2021 Trang 9 
 Trường THCS Đại Tự Chuyên đề cụm 
- Kể lại các truyện dân gian đã học.
- Viết được đoạn, bài văn cảm nhận về nhân vật và những chi tiết đặc sắc nghệ
thuật trong truyện
2. Kĩ năng :
- Tổng hợp kiến thức đã học.
- Kể chuyện đã học.
3. Thái độ:
-GD ý thức tự giác chủ động trong học tập.
- Giữ gìn và phát huy giá trị của văn học dân gian.
4. Năng lực phát triển:
- Trình bày trước đám đông.
- Góp ý, xây dựng bài, thuyết trình
- Biết lắng nghe phần trình bày của người khác
B. Chuẩn bị:
- GV: Giáo án, SGK, Tài liệu tham khảo. Máy chiếu
- HS: Đọc lại những truyện đã học.
C. Tiến trình bài học. 
 1. Ổn định tổ chức.
 2. Kiểm tra bài cũ.
 Kết hợp trong phần bài mới.
 3. Bài mới:
 I. Đặc điểm các thể loại truyện dân gian.
- Sử dụng phương pháp làm việc nhóm:
GV chia 3 nhóm cho HS thảo luận : Nêu đặc điểm của từng thể loại truyên dân 
gian đã học ?
 II. Một số truyện dân gian đã học và đọc thêm.
- Sử dụng sơ đồ (Bản đồ tư duy):
Thống kê các truyện dân gian đã học và đọc thêm?
- Ứng dụng CNTT: ( Ứng dụng CNTT cho cả giờ dạy, tuy nhiên phát huy tối đa 
 Năm học: 2020-2021 Trang 11 
 Trường THCS Đại Tự Chuyên đề cụm 
 - Có nhiều em bày tỏ ý muốn có nhiều hình thức sinh động hơn nữa . Điều 
đó cho thấy các em đòi hỏi ở GV sự tìm tòi, sáng tạo hơn nữa để làm tốt hơn nữa 
vai trò tư vấn, gợi ý, chỉ dẫn HS hoạt động. 
III/ Một số đề xuất, kiến nghị:
*Đối với nhà trường 
- Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng cụ thể, động viên kịp thời những giáo viên trực 
 tiếp giảng dạy cả về vật chất và tinh thần.
- Tăng cường thêm cơ sở vật chất trang thiết bị dạy học cho giáo viên để phục 
 vụ cho tiết ôn tập ngày càng sinh động.
* Đối với phòng giáo dục
- Có những chuyên đề phù hợp thiết thực đổi mới về phương pháp trong việc bồi 
dưỡng giáo viên.
 Trên đây là một chuyên đề nhỏ chắc chắn nội dung còn mang tính chủ quan . 
Vì thời gian và kinh nghiệm nghiên cứu còn hạn chế nên không tránh khỏi những 
thiếu xót. Vì vậy bản thân tôi và tổ Ngữ Văn rất mong được sự đóng góp từ các 
quý thầy cô về dự chuyên đề.
 Đại Tự, ngày 15 tháng 12 năm 2020
 Người viết
 Nguyễn Thị Hiệp
 Năm học: 2020-2021 Trang 13 
 Trường THCS Đại Tự Chuyên đề cụm 
Năm học: 2020-2021 Trang 15