Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp quản lý nhằm đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS

 Một số biện pháp quản lý nhằm đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS
 ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
 PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
 Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII đã tiếp tục đề cập về vấn 
đề đổi mới giáo dục: Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ các yếu tố cơ bản của 
giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người 
học. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát 
triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học: yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu 
đồng bào, sống tốt và làm việc hiệu quả.
 Đổi mới mạnh mẽ và cơ bản phương pháp giáo dục nhằm khắc phục kiểu 
truyền thụ một chiều, nặng về lý thuyết ít khuyến khích tư duy sáng tạo, bồi 
dưỡng năng lực tự học, tự nghiên cứu cho người học trong các trường phổ thông 
hiện nay, vấn đề đổi mới phương pháp dạy học là vấn đề trọng tâm. Vấn đề này 
đã được các cấp quản lý rất coi trọng, nhằm đào tạo những người lao động sáng 
tạo làm chủ được khoa học công nghệ, làm chủ đất nước. Tuy nhiên sự đổi mới 
phương pháp dạy học ở trường phổ thông, vẫn chưa đáp ứng được những đòi hỏi 
cấp thiết quan trọng của xã hội, phổ biến là vẫn cách dạy thông báo kiến thức đã 
định sẵn, cách học vẫn còn thụ động. Tình trạng chung vẫn là "thầy đọc - trò 
chép", hoặc giảng giải xen kẽ với vấn đáp tái hiện có giải thích, có minh hoạ 
bằng tranh.
 Ở trường THCS  phương pháp đổi mới dạy học đã được thực hiện và 
được xem là vấn đề sống còn, là vấn đề bức thiết của trường chúng tôi. Chúng 
tôi quan niệm rằng chỉ có đổi mới phương pháp dạy học mới tạo điều kiện cho 
trường chúng tôi hoàn thành mục tiêu giáo dục của nhà trường và từng bước 
nâng vị trí của trường chúng tôi lên ngang tầm của nền giáo dục và đào tạo của 
Quận nói riêng và của Hà Nội nói chung.
 Song vấn đề đổi mới phương pháp dạy học tại trường chúng tôi chỉ dừng 
lại ở mức độ hình thức, có tính phong trào, đơn điệu nên chưa đáp ứng với đòi 
hỏi cấp thiết của học sinh, phụ huynh học sinh và xã hội. Đây thực sự là vấn đề 
mà đội ngũ quản lý chúng tôi đã từng trăn trở về lý luận và thực tiễn.
 Xuất phát từ những lý do khách quan và chủ quan đã phân tích ở trên, tôi 
đã có một số sáng kiến trong việc đưa ra một số biện pháp quản lý nhằm đổi mới 
phương pháp dạy học ở Trường THCS .
2. Mục đích nghiên cứu.
 Trên cơ sở hệ thống hoá những cơ sở lý luận có liên quan và khảo sát thực 
tiễn, đề xuất một số biện pháp quản lý công tác đổi mới phương pháp dạy học ở 
 1/22 Một số biện pháp quản lý nhằm đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS
 ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
 PHẦN NỘI DUNG
 Chương I
 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ PHÁP LÝ
1.1. Cơ sở lý luận.
 1.1.1 Một số quan điểm tiếp cận trong đổi mới phương pháp dạy học.
 * Tiếp cận hoạt động- nhân cách.
 Tiếp cận hoạt động- nhân cách là sự vận dụng lý thuyết hoạt động vào 
việc nghiên cứu sự phát triển tâm lý, ý thức, nhân cách của con người, cũng như 
các vấn đề của quá trình giáo dục, dạy học.
 Về mặt lý thuyết hoạt động dạy học được tạo bởi hai hoạt động với hai 
chủ thể riêng: hoạt động của thầy và hoạt động của trò.
 Hoạt động dạy do thầy làm chủ thể và hướng vào đối tượng là học sinh và 
hoạt động nhận thức của học sinh. Thầy tác động vào nhân cách của học sinh và 
điều khiển hoạt động nhận thức của họ, giúp họ chiếm lĩnh hệ thống kinh 
nghiệm xã hội ấy.
 Trong thực tế, hai hoạt động dạy và học luôn luôn tồn tại như là một hoạt 
động chung thống nhất. Chính vì vậy, phương pháp dạy học phải thực sự trở 
thành chung cho thầy và trò. Phương pháp dạy của thầy bao giờ cũng phải 
hướng tới và tạo ra phương pháp học của trò. Cho nên, tiếp cận hoạt động - nhân 
cách là cơ sở rất quan trọng cho việc đổi mới phương pháp dạy học ở Trường 
THCS.
 * Tiếp cận hệ thống cấu trúc.
 Tiếp cận hệ thống-cấu trúc đòi hỏi nghiên cứu, vận dụng đổi mới phương 
pháp dạy học luôn luôn đặt nó trong hệ thống, hoặc là, nó là một bộ phận của 
một hệ thống. Quá trình dạy học là một hệ thống bao gồm bảy thành tố cơ bản: 
mục đích dạy học, nội dung dạy học, phương pháp dạy học, phương tiện dạy 
học, người dạy học, người học, và kết quả dạy học. Chúng tồn tại trong mối 
quan hệ biện chứng với nhau, cùng vận động và phát triển, trong đó phương 
pháp dạy học là một thành tố cơ bản trong hệ thống đó và chịu sự chi phối của 
các thành tố khác.
 Với quan điểm hệ thống, việc đổi mới phương pháp dạy học đòi hỏi phải 
hoàn thiện các thành tố khác của hệ thống và đảm bảo tính đồng bộ của nó.
 Có như vậy việc đổi mới thực sự có hiệu quả và khả thi.
 3/22 Một số biện pháp quản lý nhằm đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS
 ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
 1.1.3 Những định hướng đổi mới phương pháp dạy học theo tiếp cận 
hệ thống quá trình dạy học.
 * Đặt sự đổi mới phương pháp dạy học trong mối quan hệ biện chứng 
với sự đổi mới mục tiêu(M), nội dung (N) trong chương trình học tập. 
 M N P
 * Phải bắt đầu từ đặc điểm đối tượng học tập theo tinh thần:
 + Phát huy triệt để tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập.
 + Phân hoá vừa sức cố gắng của từng đối tượng.
 + Tăng cường dạy cách tự học, tự hoàn thiện mình cho học sinh.
 * Đầu tư và sử dụng tối ưu các điều kiện cốt yếu phục vụ cho hoạt động 
dạy học.
 - Tiềm lực của đội ngũ giáo viên
 - Cơ sở vật chất, thiết bị, kỹ thuật tương hợp
 - Môi trường giáo dục tích cực.
 *Đổi mới cách tổ chức, quản lý để tối ưu hoá quá trình dạy học.
 * Đổi mới cách kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh trong 
trường học và trong toàn bộ hệ thống giáo dục và đào tạo để thực sự góp phần 
nâng cao chất lượng học tập.
1.2 Cơ sở pháp lý.
 - Theo điều 28/2005 của Luật giáo dục:
 " Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, 
chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của trường lớp học, môn 
học, bồi dưỡng phương pháp phát triển tự học rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến 
thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập 
cho học sinh".
 Trong hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2015-2016, Sở Giáo dục 
và Đào tạo Hà Nội có nêu rõ: Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát 
 5/22 Một số biện pháp quản lý nhằm đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS
 ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
 KẾT LUẬN CHƯƠNG I
 Nội dung chương đã hệ thống hoá một số vấn đề lý luận có liên quan đến 
 việc đổi mới phương pháp dạy học. Các vấn đề nêu ra ở chương I sẽ tạo cơ sở 
khoa học để đề xuất các biện pháp quản lý nhằm đổi mới phương pháp dạy học 
 ở trường THCS trong giai đoạn hiện nay, góp phần nâng cao chất lượng 
 giáo dục và đào tạo của nhà trường trong giai đoạn hiện nay.
 7/22 Một số biện pháp quản lý nhằm đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS
 ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
 - Trên cơ sở đó đã có kế hoạch mua sắm thiết bị dạy học, tạo mọi cơ sở 
vật chất, điều kiện cần thiết để giáo viên có thể vận dụng sáng tạo các phương 
pháp dạy học trong một tiết học.
 - Từ đó chỉ đạo các tổ chuyên môn lập kế hoạch cụ thể và thực hiện, đặc 
biệt coi trọng việc đưa ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học.
 - Theo yêu cầu của các tổ chuyên môn, nhà trường phối hợp với Công 
Đoàn tổ chức các lớp học: Tin học, tập huấn sử dụng các thiết bị dạy học, các 
phần mềm chuyên môncho giáo viên.
 Tiếp theo đó nhà trường phát động phong trào thi đua dạy học theo hướng 
đổi mới phương pháp soạn giáo án có ứng dụng công nghệ thông tin.bằng các 
hình thức theo chuyên đề, hội giảng theo tổ tập trung theo chủ đề năm học, thi 
giáo viên giỏi Đặc biệt Ban Giám hiệu đã chỉ đạo các tổ soạn giáo án điện tử, 
bài giảng Elerning, thành lập kho học liệu của nhà trường, khuyến khích động 
viên đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học sinh kết hợp với hình 
thức thi, kiểm tra tự luận với kiểm tra trắc nghiệm.
 - Trong Ban Giám hiệu, đã phân công rõ Hiệu phó phụ trách chuyên môn 
đảm nhiệm chỉ đạo, kiểm tra việc thực hiện của tổ chuyên môn.
 - Sau mỗi đợt thi đua, hoặc vào cuối học kỳ, cuối năm đều có tổng kết 
đánh giá rút kinh nghiệm.
 2.2.2 Một số kết quả đạt được trong công tác quản lý đổi mới phương 
pháp dạy học.
 - Đa số giáo viên đã nhận thức được tầm quan trọng của việc đổi mới 
phương pháp dạy học.
 - Các tổ chuyên môn đã chủ động có kế hoạch cụ thể để nâng cao việc đổi 
mới phương pháp dạy học.
 + Mỗi giáo viên đã thực hiện hai tiết chuyên đề/ năm về đổi mới phương 
pháp. 
 + Sau tiết chuyên đề đã tổ chức đánh giá rút kinh nghiệm.
 + Nhà trường đã thành lập được kho học liệu của nhà với hàng trăm giáo 
án điện tử thuộc tất cả các bộ môn.
 - Hàng năm, số lượng tiết dạy, theo hướng đổi mới phương pháp càng 
tăng.
 9/22 Một số biện pháp quản lý nhằm đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS
 ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
 KẾT LUẬN CHƯƠNG II
 Dựa trên những kết quả đạt được và những tồn tại như đã phân tích ở trên, 
tôi nhận thấy rằng có năm vấn đề cần đặt ra đối với trường THCS . trong công 
tác quản lý đổi mới phương pháp dạy học trong giai đoạn hiện nay là:
 - Nâng cao nhận thức của giáo viên về tầm quan trọng của đổi mới 
phương pháp dạy học.
 - Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên để đáp ứng với đổi mới phương 
pháp dạy học.
 - Chỉ đạo xây dựng cơ sở vật chất và thiết bị dạy học 
 - Đổi mới cơ chế quản lý.
 - Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm trong công tác 
đổi mới phương pháp dạy học trong nhà trường.
 Nội dung của những biện pháp nhằm khắc phục những tồn tại đã nêu trên 
sẽ được giải quyết trong chương 3.
 11/22 Một số biện pháp quản lý nhằm đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS
 ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
chưa có ý thức đổi mới phương pháp dạy học. Đó là một trong những căn cứ để 
đánh giá xếp loại thi đua cuối học kỳ, cuối năm cho giáo viên.
 3.1.3. Tăng cường công tác bồi dưỡng cho giáo viên.
 * Nội dung bồi dưỡng.
 - Bồi dưỡng cho giáo viên về kiến thức chung về phương pháp dạy học và 
phương pháp dạy học tích cực.
 - Bồi dưỡng cho giáo viên về kỹ năng thiết kế, kế hoạch dạy học (soạn 
giáo án).
 - Bồi dưỡng kỹ năng lựa chọn và sử dụng phương pháp dạy học phù hợp 
với nội dung bài học và đối tượng học sinh.
 - Bồi dưỡng kỹ năng sử dụng các thiết bị dạy học để đối mới phương pháp 
dạy học như: tin học, sử dụng các phần mềm
 - Bồi dưỡng kỹ năng tổ chức hoạt động dạy học trên lớp.
 * Hình thức thực hiện.
 - Chỉ đạo các tổ trưởng tổ chức sinh hoạt tổ chuyên môn theo chuyên đề 
"Đổi mới phương pháp dạy học".
 - Tổ chức có hiệu quả công tác hội giảng, dự giờ, với chỉ tiêu mỗi giáo 
viên thực hiện hai tiết thao giảng/ năm và dự 04 tiết/tháng.
 - Phối hợp với công đoàn, mở các lớp bồi dưỡng: tin học, ngoại ngữ cử 
giáo viên đi học các lớp bồi dưỡng về đổi mới phương pháp do Sở Giáo dục và 
Đào tạo, Phòng GD & ĐT tổ chức.
 - Động viên khuyến khích giáo viên tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ.
3.2. Có kế hoạch xây dựng và sử dụng cơ sở vật chất thiết bị dạy học.
 - Tăng đầu sách cho thư viện, đặc biệt là sách tham khảo cho giáo viên và 
học sinh.
 - Tiến hành kiểm tra lại tài sản hiện có của nhà trường để có kế hoạch bổ 
sung thêm bàn ghế, thanh lý các hoá chất, các thiết bị đã hư hỏng và lạc hậu 
không phù hợp.
 - Tham mưu với nhân viên thiết bị có kinh nghiệm để sắp xếp các thiết bị 
dạy học một cách có khoa học và sư phạm.
 - Có kế hoạch bảo quản các thiết bị dạy học hàng tháng, hàng quý.
 13/22