Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy, học trực tuyến môn Ngữ văn 6

 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
 DẠY- HỌC TRỰC TUYẾN MÔN NGỮ VĂN 6
 A. ĐẶT VẤN ĐỀ
 Việt Nam là một quốc gia đang có nhiều đổi mới trong Giáo dục học đường, đặc 
biệt hơn nữa là các đột phá mới trong sử dụng CNTT đối với việc thiết kế giảng dạy 
và học tập, có thể đánh giá rằng trong những năm gần đây Ngành Giáo dục của nước 
ta không ngừng học hỏi , không ngừng phát triển và đổi mới Tiến bộ. Đó là những 
bước ngoặt quan trọng đóng góp công lao to lớn trong việc đưa Giáo dục nước ta 
xứng danh ngang tầm với các nước khác cùng phát triển trên Thế giới. Sự bùng nổ 
Công nghệ thông tin đã tác động lớn đến công cuộc phát triển kinh tế xã hội người. 
Đảng và Nhà nước đã xác định rõ ý nghĩa và tầm quan trọng của tin học và Công 
nghệ thông tin, truyền thông cũng như những yêu cầu đẩy mạnh của ứng dụng Công 
nghệ thông tin, đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu Công nghiệp hóa, hiện đại 
hóa, mở cửa và hội nhập, hướng tới nền kinh tế tri thức của nước ta nói riêng - thế 
giới nói chung. Cùng với tình hình dịch bệnh COVID diễn biến phức tạp học sinh 
không thể đến trường như trước đây để cùng chung tay đẩy lùi dịch bệnh nhưng 
không dừng việc học tập bản thân tôi cũng nhận thức được trách nhiệm của mình. Là 
giáo viên giảng dạy môn Ngữ văn khối lớp 6, tôi nhận thấy việc ghi nhớ kiến thức 
của các em còn hạn chế nhiều. Nếu cứ dừng việc học tập trên lớp các em sẽ khó có 
thể theo kịp chương trình khi quay trở lại học. Hơn nữa sự chú ý của học sinh giành 
cho môn Ngữ văn còn ít, do vậy năm học này tôi mạnh dạn đề xuât một số giải 
pháp nâng cao chất lượng giảng dạy trực tuyến nhằm tạo hứng thú học tập cho học 
sinh lớp tôi. Với mong muốn giúp các em có những tiết học trực tuyến nhẹ nhàng, 
không đè nặng áp lực, tiết học cuốn hút học sinh học tập, dễ tiếp thu kiến thức. Chính 
vì những lí do nêu trên tôi lựa chọn biệnpháp: Biện pháp nâng cao chất lượng dạy 
học cho học sinh khi học trực tuyến .
 B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1 online qua mạng internet ở Thái Bình nói chung và trường chúng tôi nói riêng có 
 những thận lợi và khó khăn sau:
 1. Thuận lợi:
- Về phía nhà trường:
+ Ngay từ đầu năm học, nhà trường đã tổ chức tập huấn cho toàn giáo viên khối lớp 2 
để giới thiệu tổng thể về chương trình GDPT 2018 và giới thiệu chương trình lớp 6 
năm học 2021-2022 theo chương trình GDPT 2018. BGH hướng dẫn tổ khối xây 
dựng kế hoạch bài học phù hợp với điều kiện vừa học tập vừa phòng chống dịch 
COVID-19.
+ Giáo viên trong khối nhiệt tình, năng động, tâm huyết với nghề, có trình độ chuyên 
môn vững vàng. Luôn học hỏi để từng bước hoàn thiện nhiệm vụ được giao.+ 100% 
giáo viên dạy lớp 6 được tập huấn đầy đủ nội dung chương trình sách giáo khoa mới, 
phương pháp dạy học theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh. 
- Về Cơ sở vật chất tương đối đầy đủ (1 ti vi, 1 máy bộ máy tính, 1 máy soi), phục vụ 
tốt cho việc dạy học lớp 6 theo chương trình giáo dục 2018.
- Ban đại diện cha mẹ học sinh, phụ huynh học sinh quan tâm và ủng hộ đến việc 
thực hiện chương trình giáo dục 2018.
2. Khó khăn:
+ Thời gian HS nghỉ hè dài, nhiều HS quên kiến thức dẫn đến việc HS đọc châm, sai; 
viết không đúng chính tả. Bản thân môn Ngữ văn ( Bậc tiểu học là môn Tiếng Việt ) 
đã từ lâu học sinh không có hứng thú .
+ Do tình hình dịch COVID-19 , các em phải học tập trực tuyến nên việc tiếp nhận, 
ghi nhớ kiến thức của HS gặp không ít khó khăn
. + HS với trình độ nhận thức khác nhau nên việc tiếp thu kiến thức không đồng đều, 
GV rất vất vả khi truyền đạt kiến thức theo chương trình mới cho các em.
+ HS lớp 6 có vốn từ còn hạn chế nên HS khó khăn trong việc viết đoạn văn, câu văn; 
các em diễn đạt chưa rõ ràng.
+ Thời gian thực hành, ôn luyện ít nhưng lượng bài tập nhiều. 
 3 Qua tìm tòi tôi thấy việc dạy học trực tuyến với ứng dụng MEET trong phần mềm 
rất phù hợp. MEET là một công cụ hội thoại trực tuyến, gần giống như Skype không 
cần phải vào các nhóm chat mới gọi điện được nên dễ dùng hơn. Tất cả những cần là 
một đường link MEET hoặc một mã MEET để tham gia vào cuộc họp online. Khi mà 
đại dịch COVID-19 vẫn còn căng thẳng thì họp hành, thậm chí tổ chức lớp học 
online qua MEET là giải pháp rất tốt. Nó mang lại nhiều lợi ích kinh tế và tiết kiệm 
được thời gian, tiền bạc. Phù hợp với xu thế đổi mới ứng dụng CNTT trong nhà 
trường và trong Giáo dục. Chính vì vậy Tôi đã lựa chọn ứng dụng MEET và giảng 
dạy trực tuyến đối với học sinh lớp tôi. Sau khi lựa chọn được ứng dụng tôi thông báo 
đến toàn thể phụ huynh tải ứng dụng và truy cập vào lớp học do tôi tạo để các em 
tham gia học tập hàng ngày qua smas phone hoặc máy tính.
 Buổi học trực tuyến đàu tiên của các em học sinh lớp ......
Để đảm bảo cho việc liên lạc thông suốt, chuẩn bị cho việc tổ chức tiến trình dạy học 
qua mạng tôi lập nhóm Zalo cho từng lớp; thống nhất với phụ huynh về khung giờ 
nhất định để học sinh được sử dụng thiết bị và phối hợp giám sát HS.
2/Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch bài dạy:
*Biên soạn kế hoạch bài dạy và xây dựng tư liệu dạy học.
So với việc dạy học trên lớp, việc biên soạn kế hoạch bài dạy khi thực hiện dạy học 
trực tuyến đòi hỏi một cách tiếp cận mới để đạt hiệu quả. Tôi tăng cường đổi mới về 
phương pháp dạy học, biên soạn tiến trình dạy học phù hợp. Tùy theo từng bài học 
mà có những thiết kế bài dạy khác nhau, làm sao để bài dạy hay nhất, có chiều sâu 
 5 Chương I : Chương I :
 Kể về lai lịch và bài học đường đời đầu tiên Kể về lai lịch và bài học đường đời đầu tiên 
 của Dế Mèn. của Dế Mèn.
 Ngoại hình Hành động
 - Một chàng Dế thanh niên cường - Đạp phanh phách 
 tráng
 - Vũ lên phành phạch
 + Càng: mẫm bóng
 + Vuốt: cứng, nhọn hoắt. - Nhai ngoàm ngoạp Nét đẹp Cường tráng,mạnh 
 + Cánh: dài tận chấm đuôi - Trịnh trọng vuốt râu mẽ
 một màu nâu bóng mỡ - Đi đứng oai vệdún dẩy yêu đời tự tin
 + Đầu: to, nổi từng tảng rất bướng ( khoeo), rung(râu)
 + Răng: đen nhánh - Cà khịa (với hàng xóm)
 + Râu: dài, cong. - Quát nạt (Cào Cào)
 - Đá ghẹo ( Gọng Vó)
 * Nghệ thuật miêu tả Kiêu căng,xốc 
 - Từ ngữ đặc sắc gợi tả. ư ẹ
 Nét ch a đ p nổi,hợm hĩnh, 
 - Thủ pháp nhân hoá, so sánh sinh động. hung hăng tự phụ
 *Trình tự miêu tả:
 - Miêu tả từ khái quát đến cụ thể. 
 - Miêu tả ngoại hình kết hợp với miêu tả hành động
 - Lựa chọn các chi tiết tiêu biểu.
 Chọn phương án đúng nhất
 Bài 1 : Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn trên là :
 Bài 2 : Viết một đoạn văn từ 5 đến 7 câu nêu cảm nghĩ 
 của em về Dế Mèn trong đoạn văn trên.
 A Tự sự 
 B Biểu cảm
 CC MMiêiêuu t tảả
Trên đây là bài giảng tôi đã thiết kế trước khi lên lớp trực tuyến. Các slide màu sắc 
hấp dẫn, nội dung nhẹ nhàng để tránh gây áp lực cho học sinh, gây được sự hào 
hứng cho các em.
Sưu tầm hoặc xây dựng tư liệu dạy học phù hợp với bài học.
 7 + Sau khi được hướng dẫn và nhận nhiệm vụ, HS tự chủ thực hiện với tư liệu đã được 
cung cấp. GV “quan sát”, hỗ trợ:
- Nhận cuộc gọi qua Zalo của HS để trợ giúp (đối với HS chủ động);
+ Gọi kiểm tra xác suất việc thực hiện hoạt động tự chủ của HS (thường là những HS 
chưa thực sự tích cực, hoặc xoay vòng kiểm tra, );
+ Xem thông tin phản hồi kết quả học tập của HS qua bài trắc nghiệm nhanh kiến 
thức (nếu có).
  Qua đó, tôi nắm được thông tin, tổng hợp lại những điểm mấu chốt cần thảo 
 luận và kết luận cho HS ở cuối giờ học.
-Tiếp tục dùng nền tảng truyền tải hình ảnh thời gian MEET để kết nối lại lớp học. Tổ 
chức hoạt động: Báo cáo và thảo luận; đánh giá và chốt kiến thức; giao nhiệm vụ về 
nhà.
- Thực hiện tiến trình dạy học qua mạng đòi hỏi tôi cần có sự trao đồi về kĩ năng 
CNTT, nhất là ở giai đoạn đầu áp dụng. Kết quả học tập của HS phụ thuộc rất nhiều 
vào cách thức tổ chức tiến trình dạy học. 
 3/Biện pháp 3: Tăng cường tương tác giữa hoạt động dạy của giáo 
viên và sự lĩnh hội tri thức của học sinh một cách tích cực với dạy học 
lấy học sinh làm trung tâm
- Tôi đã chuẩn bị bài giảng thật tốt, cẩn thận chu đáo. Trong giờ dạy Tôi tăng sự 
tương tác giữa các hoạt động học để khơi gợi hứng thú giúp học sinh tăng thêm cơ 
hội luyện tập cùng tôi. Tôi luôn luôn đặt ra vấn đề có ví dụ cụ thể dựa trên tri thức bài 
học để các em có cơ hội suy nghĩ, có cơ hội thể hiện bản thân. Giúp các em khắc sâu 
kiến thức, ghi nhớ nội dung bài học. 
- Một số lưu ý tôi đã thực hiện chuyển giao nhiệm vụ học tập cho học sinh; theo dõi, 
hỗ trợ, kiểm tra, đánh giá trong quá trình học sinh thực hiện nhiệm vụ học tập; tổ 
chức cho học sinh báo cáo và thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập; Tôi 
kết luận và nhận định về kết quả thực hiện nhiệm vụ của học sinh ("chốt" kiến thức, 
kĩ năng để học sinh chính thức ghi nhận, vận dụng):
 9 là phương pháp có giá trị sư phạm. Đó là biện pháp được dùng khi cần đặt mối liên 
hệ giữa các kiến thức vừa mới học
- Vấn đáp giải thích - minh hoạ: Nhằm mục đích làm sáng tỏ một đề tài nào đó, 
giáo viên lần lượt nêu ra những câu hỏi kèm theo những ví dụ minh hoạ để học sinh 
dễ hiểu, dễ nhớ. Phương pháp này đặc biệt có hiệu quả khi có sự hỗ trợ của các 
phương tiện nghe - nhìn.
 - Vấn đáp tìm tòi (đàm thoại Ơxrixtic): Giáo viên dùng một hệ thống câu hỏi được 
sắp xếp hợp lý để hướng học sinh từng bước phát hiện ra bản chất của sự vật, tính 
quy luật của hiện tượng đang tìm hiểu, kích thích sự ham muốn hiểu biết. Giáo viên 
tổ chức sự trao đổi ý kiến, kể cả tranh luận giữa thầy với cả lớp, có khi giữa trò với 
trò, nhằm giải quyết một vấn đề xác định. Trong vấn đáp tìm tòi, giáo viên giống như 
người tổ chức sự tìm tòi, còn học sinh giống như người tự lực phát hiện kiến thức 
mới. Vì vậy, khi kết thúc cuộc đàm thoại, học sinh có được niềm vui của sự khám 
phá trưởng thành thêm một bước về trình độ tư duy.Đặc biệt trong giảng dạy trực 
tuyến tôi duy trì phương pháp này để các em được tự chủ trong việc học tập của bản 
thân, không ngần ngại chiếm lĩnh tri thức.
Ví dụ: Khi dạy bài Nói và nghe ( Ngữ văn 6, sách Cánh Diều): Kể lại một trải 
nghiệm đáng nhớ về người thân, tôi sử dụng phương pháp vấn đáp tái hiện ở đầu giờ 
GV: Các em hãy nhớ lại 1 lần mắc lỗi với người thân và kể lại cho cả lớp nghe.
HS sẽ nhớ lại lần mắc lỗi và tái hiện lại không cần suy nghĩ hay suy luận để giải 
quyết câu hỏi, chỉ cần nhớ lại.
-Vấn đáp tìm tòi: Tôi sử dụng trong khâu tìm hiểu nội dung bài, đưa ra các câu hỏi 
lúc này học sinh phải suy ngẫm mới có thể trả lời được.
b/ Phương pháp đặt và giải quyết vấn đề
Trong một xã hội đang phát triển nhanh theo cơ chế thị trường, cạnh tranh gay gắt thì 
phát hiện sớm và giải quyết hợp lý những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn là một năng 
lực đảm bảo sự thành công trong cuộc sống, đặc biệt trong kinh doanh. Vì vậy, tập 
dượt cho học sinh biết phát hiện, đặt ra và giải quyết những vấn đề gặp phải trong học 
 11