Sáng kiến kinh nghiệm Giúp học sinh yêu thích và phát huy tính sáng tạo trong phân môn Vẽ trang trí

 Phòng giáo dục và đào tạo quận long biên
 Trường Thcs thượng thanh
 -------------*--------------
 Sáng kiến kinh nghiệm
 Đề tài: “ Một số biện pháp giúp học sinh yêu thích và 
phát huy tính sáng tạo trong phân môn vẽ trang trí”
 Lĩnh vực: Mĩ thuật
 Tác giả: Nguyễn Thi Hải Anh
 Chức vụ: Giáo viên
 Năm học: 2013- 2014
 1 Phần mở đầu
I. Lí do chọn đề tài
 Mĩ thuật là một trong những môn nghệ thuật đã góp phần tạo dựng môi trường 
thẩm mĩ cho xã hội.
Ngày nay khi cuộc sống ngày càng cao, càng phức tạp của xã hội, con người đã đem 
óc sáng tạo của mình để làm phong phú thêm nhiều phân môn của mĩ thuật, trong 
đó có thể loại trang trí.
 Là một giáo viên dạy môn mĩ thuật, tôi luôn mong muốn ngoài những kiến thức 
cơ bản truyền dạy cho học sinh, tôi còn muốn tìm tòi để làm sao mỗi bài trang trí 
ngoài những kiến thức sẵn có trong sách giáo khoa ,học sinh có thể có cách sáng tạo 
riêng cho bài học hiệu quả nhất. Từ đó truyền cho học sinh cảm hứng khi học phân 
môn này mà không cảm thấy nhàm chán, đặc biệt ở những học sinh yếu. Vì lí do đó 
nên tôi xin trình bày một vài suy nghĩ cá nhân về việc “ Giúp học sinh yêu thích và 
phát huy tính sáng tạo trong phân môn Vẽ trang trí”
II. Mục đích nghiên cứu
-Giúp cho học sinh vẽ trang tí có kết quả, biết sáng tạo kể cả những học sinh yếu 
kém.
-Biết quan sát mọi hiện tượng ,sự vật xung quanh để nắm bắt được đặc điểm , giúp 
cho trí tưởng tượng được phong phú hơn, làm tăng xúc cảm thẩm mĩ.
-Tạo hứng thú học tập cho học sinh
III. Đối tượng, phạm vi, thời gian nghiên cứu
 1. Đối tượng nghiên cứu
 - Học sinh khối 6,7
 1. Phạm vi nghiên cứu
 - Chương trình học phân môn Vẽ trang trí khối 6, 7
 2. Thời gian nghiên cứu
 - Từ tháng 9 năm 2011 đến tháng 5 năm 2013
 3 Phần nội dung
I . Cơ sở lí luận và thực tiễn 
1.Cơ sở lí luận
 Có thể nói trang trí bắt nguồn từ thực tế đời sống xã hội. Trang trí làm đẹp cho 
cuộc sống xung quanh, gia đình và làm đẹp cho chính mình. Trang trí được sử dụng 
rộng rãi ở nhiều lĩnh vực cuộc sống. Với chúng ta nói chung và lứa tuổi học sinh 
THCS nói riêng nếu biết kết hợp, áp dụng những kiến thức về trang trí đã học tập 
được đồng thời phát huy được những sáng tạo vào trong sản phẩm của mình thì sẽ 
thấy nhiều điều bổ ích của cuộc sống.
Trong chương trình mĩ thuật THCS , các kĩ năng quan sát , tư duy tạo hình, bố cục, 
vẽ hình, vẽ đậm nhạt, vẽ màu và vận dụng kiến thức vào thực tế của phân môn vẽ 
trang trí là kỹ năng rất quan trọng mà không phải học sinh nào cũng nắm bắt được 
dễ dàng vì vậy đòi hỏi người giảng dạy phải nắm chắc được những kĩ năng đó, có 
phương pháp giảng dạy hợp lí để học sinh từ những kiến thức cơ bản rồi sáng tạo 
bằng cách làm khác mà vẫn hiệu quả. Trước tình hình ấy, giáo viên cần tìm hiểu, bổ 
sung thêm kiến thức, đổi mới phương pháp dạy theo hướng tích cực, đổi mới đánh 
giá, đồng thời đi sâu vào bài giảng để soạn giáo án và giảng dạy hướng học sinh học 
tập tốt hơn.
2.Cơ sở thực tiễn
 Thực tế qua quá trình giảng dạy các bài Vẽ trang trí đa số học sinh yêu thích 
phân môn này nhưng không phải học sinh yêu thích mà vẽ đã tốt. Thường khoảng 
1/2 học sinh mỗi lớp là vẽ hình, màu và bố cục còn yếu . Mà theo kiến thức cơ bản 
của Vẽ trang trí là phải sử dụng đường nét , màu sắc đậm nhạt của các mảng hình 
trang trí để tạo nên một tương quan chung hài hoà. Kiến thức này đòi hỏi học sinh 
phải động não , sáng tạo những hình tượng đa dạng , khái quát hoá đối tượng bằng 
mảng bẹt, cách bố cục theo các cách sắp xếp của trang trí như đăng đối, đối xứng, 
xen kẽ, nhắc lại, mảng hình không đều. Hình mảng , đường nét thường được cách 
điệu hoá, cách vẽ thường mịn phẳng, chau chuốt.Như vậy đòi hỏi học sinh phải 
luyện tập rất nhiều.Đồng thời đòi hỏi người giáo viên nên có cách truyền thụ theo 
 5 Một số hoạ tiết trang trí 
 7 Khi vẽ tránh tẩy xoá nhiều làm cho bài vẽ bẩn , hình vẽ có thể xộc xệch, không cân 
đối. Vẽ hình cần vẽ bằng nét thẳng, nhẹ tay để định hình bố cục , tỉ lệ của hình 
trước khi chỉnh hình.Vì đặc thù của cách vẽ trang trí là chau chuốt , chỉnh chu, sạch 
sẽ, gọn gàng về nét và mảng , nếu hình không được chỉnh sửa cho ngay ngắn, cân 
đối thì khó đạt được hiệu quả cuối cùng.
-Cần xác định tốt được đậm nhạt của các mảng hình trang trí mới có thể vẽ màu tốt 
và tạo nên một tương quan chung hài hoà, hợp lí nổi bật trọng tâm của hình trang 
trí. Nhiều học sinh còn mơ hồ thế nào là đậm nhạt, vì thế giáo viên cần phải biết kết 
hợp các bài đậm nhạt của bài vẽ theo mẫu để giảng giải cho học sinh, hay đơn giản 
là hướng dẫn cho học sinh trong một bảng màu thì màu nào là mầu đậm, màu nào là 
màu nhạt để học sinh dễ hiểu, dễ nhớ.
Ví dụ : trong bảng màu thì màu vàng thư, vàng chanh.., xanh nước biển là màu 
sáng( màu nhạt) ; màu xanh lá cây, tím, nâu là màu sẫm( màu đậm)
- Học sinh cần phân bố màu sắc giữa các mảng trọng tâm và các mảng phụ trợ . 
thông thường các mảng tươi đẹp hơn được đặt ở mảng chính. Các mảng đậm, nhạt, 
nóng lạnh cần được chuyển hoá nhịp nhàng tạo sự chặt chẽ cho bố cục.
- Thực tế của bài vẽ trang trí có hai thể loại bài: đó là trang trí cơ bản( gồm hình 
vuông, hình tròn, hình chữ nhật, đường diềm), và trang trí ứng dụng ( như bài Tạo 
dáng và trang trí lọ hoa, trang trí bìa lịch treo tường, trang trí chiếc khăn để đặt lọ 
hoa, trang trí chậu cảnh.).Như vậy , đòi hỏi người học sinh cần nắm bắt được cách 
làm cơ bản rôì từ đó sáng tạo dựa trên những kiến thức luyện tập được nhờ chép hoạ 
tiết trang trí dân tộc hay vẽ hoạ tiết từ thực tế.
Ví dụ: ở bài “Tạo dáng và trang trí lọ hoa “, sau khi hoàn thành xong bước tạo dáng 
lọ, học sinh phải biết vận dụng cách trang trí của một bài trang trí cơ bản như sử 
dụng các thể thức đối xứng, xen kẽn, nhắc lại hoặc có thể sử dụng mảng hình không 
đều của các hoạ tiết trang trí hoặc cũng có thể kết hợp cả hai sao cho bài vẽ được 
hài hoà, đẹp mắt.
Ví dụ một số bài vẽ trang trí sau:
 9 11 2.Giáo viên mĩ thuật cần nắm bắt được tâm sinh lí của các em đặc biệt đối với 
học sinh THCS. 
 Với những học sinh vẽ yếu , các em rất dễ xảy ra tình trạng chán hoc, phá lớp khi 
không làm được những yêu cầu của giáo viên . Vì thế người giảng dạy mĩ thuật cần 
nắm bắt được đặc điểm này mà hướng tới cho các em những cách làm bài vừa có 
tính sáng tạo vừa giải toả được tâm lí không thích học . Giáo viên tránh đề ra những 
ý kiến áp đặt . Ví dụ: giáo viên nên hướng học sinh làm việc theo nhóm dưới sự sắp 
xếp của giáo viên ( có thể kết hợp học sinh khá với học sinh yếu) hay qua bước nhận 
xét, đánh giá , giáo viên biết được khả năng của các em để từ đó có những định 
hướng, có những kế hoạch bồi dưỡng cho cả lớp hoặc từngcá nhân học sinh. Vì thế 
khi nhận xét giáo viên phải luôn có những lời lẽ khuyến khích, động viên và tránh 
những lời lẽ chê bai, rút kinh nghiệm một cách nhẹ nhàng mang tính động viên.
3. Trong quá trình học sinh thực hành giáo viên cần quan sát kỹ , hướng dẫn 
cách làm cụ thể với từng học sinh yếu.
 Khi cho học sinh quan sát tranh ảnh và các hình vẽ minh hoạ, giáo viên cần đặt 
câu hỏi để học sinh quan sát có chủ định , có trọng tâm để phát triển tư duy hình 
tượng, sự cảm nhận thẩm mĩ thông qua hình ảnh minh hoạ, câu hỏi phải có cấp độ 
từ dễ đến khó( biết , hiểu, phân tích, tổng hợp , đánh giá) Giáo viên cần khuyến 
khích học sinh trao đổi, tranh luận thể hiện nhận thức, cảm nhận riêng.
Ví dụ: ở bài “ Trang trí bìa lịch treo tường” bằng những hiểu biết của học sinh , giáo 
viên nên dành thời gian cho các em tìm tòi cách thể hiện khác ngoài cách vẽ bằng 
màu, có thể làm theo cách xé dán, ghép hình, sau đó cho học sinh nêu lên cách làm 
bài theo cách hiểu của các em, cuối cùng giáo viên chốt và đưa ra một vài gợi ý. 
Điều đó sẽ khuyến khích học sinh động não sáng tạo mà không bị gò bó theo công 
thức cứng nhắc, nhàm chán.
4.Giáo viên mĩ thuật nên thường xuyên có bước vẽ hướng dẫn trên bảng. 
 Vẽ hướng dẫn trên bảng sẽ mang đến niềm hứng thú cho học sinh, bài giảng sẽ 
hấp đẫn hơn , vì rất nhiều giáo viên hiện nay đang xảy ra hiện tượng ngại vẽ hình 
mẫu lên bảng.Vì thế mà bài giảng nhiều khi không thu hút được các em. Nhưng để 
 13 3. Giới thiệu bài mới:(1p)
 Đặt lọ hoa trong phũng, đặc biệt là phũng khỏch là một nhu cầu thẩm mĩ 
khụng thể thiếu của con người hiện đại. Nhưng đặt khụng thỡ chưa đẹp mà cần phải 
cú chiếc khăn đặt lọ hoa. Vậy chiếc khăn đặt lọ hoa được trang trớ như thế nào? 
Chỳng ta cựng tỡm hiểu bài hụm nay.
 TG Hoạt động của GV Nội dung Hoạt động của HS
 Hoạt động 1: I. Quan sỏt, nhận xột:
 Hướng dẫn HS 
 quan sát, nhận 
 xét: -HS quan sát hình ảnh 
 - Cho HS xem hình Chiếc khăn để đặt lọ hoa chiếc khăn để đặt lọ 
 ảnh chiếc khăn để nhằm: hoa
 đăt lọ hoa
 - Nêu ý nghĩa của - Thu hỳt được sự chỳ ý -HS trả lời
 khăn để đặt lọ hoa? của mọi người, tụn thờm 
 - Chiếc khăn đặt lọ vẻ đẹp cho lọ hoa
 4p hoa cú cỏc hỡnh - Cú cỏc dỏng khỏc nhau: 
 dỏng gỡ? Họa tiết ra Vuụng, trũn, hỡnh chữ 
 sao? Màu sắc như nhật...
 thế nào? - Hoạ tiết thường dựng 
 - GV nhận xột, chốt như: Hoa lỏ, chim thỳ, con 
 ý, ghi bảng. vật, cụn trựng... được sắp 
 - HS lắng nghe, ghi xếp theo nhiều cỏch
 bài. - Màu sắc theo gam màu 
 núng, lạnh.
 *Cách cắt dán cũng đem 
 *GV cho HS quan lại nhiều hiệu quả: làm 
 15 . hoạ tiết
 - Cắt cỏc họa tiết theo 
 đường vừa vẽ.
 -Mở ra tạo sản phẩm
 +Có thể dán kết hợp các 
 hình vừa cắt chồng lên 
 nhau để tạo một chiếc 
 khăn đặt lọ hoa có hình 
 dáng khác.
 - GV cho HS xem 
 một số tranh của -HS quan sát, tham 
 học sinh năm trớc khảo
 Hoạt động 3: III. Bài tập:
 Hướng dẫn HS - Em hóy trang trớ hoặc cắt -HS thực hành
 làm bài: dán một chiếc khăn để đặt 
 .- GV theo dõi, giúp lọ hoa mà em thớch.
 28p
 đỡ HS làm bài, đặc (kớch thước tuỳ chọn)
 biệt là học sinh yếu.
 - HS tập chung làm 
 bài.
 4. Củng cố: (3p)
 - Chọn một số bài của HS treo lờn bảng yờu cầu HS tự nhận xột, đỏnh giỏ.
 - HS tự nhận xột bài của bạn mỡnh.
 - GV nhận xột, đỏnh giỏ lại, chỉ ra chỗ chưa tốt để HS rỳt kinh nghiệm đồng 
thời khen ngợi, động viờn bài làm tốt.
 - HS lắng nghe, ghi nhớ.
 17 Một số bài trang trí chiếc khăn để 
 đặt lọ hoa (vẽ)
 19 21 Bài khối 7:
 BÀI 7: VẼ TRANG TRÍ
 TẠO DÁNG VÀ TRANG TRÍ LỌ HOA
 A. Mục tiờu
 1/ Kiến thức :Học sinh hiểu được cỏch tạo dỏng và trang trớ được một lọ cắm 
hoa theo ý thớch.
 2/ Kĩ năng :Cú thói quen quan sỏt, nhận xột vẻ đẹp của của cỏc đồ vật trong 
cuộc sống.
 3/ Thái độ : Học sinh hiểu thờm vai trũ của mĩ thuật trong đời sống hằng 
 ngày.
 B.Chuẩn bị
 1. Giỏo viờn:
 - Cỏc lọ hoa cú hỡnh dỏng khỏc nhau hoặc ảnh chụp một số lọ hoa.
 - Một số bài vẽ của học sinh năm trước.
 - Giấy vẽ A4, kéo, hồ dán
 2. Học sinh:
 - Đồ dùng học tập: giấy vẽ, bỳt chì, tẩy, màu, kéo, hồ dán.
 C.Phương phỏp
 - Vấn đỏp
 - Trực quan
- Luyện tập
 D.Tiến trỡnh lờn lớp
 I. Ổn định tổ chức:
II. Kiểm tra bài củ
Chấm bài vẽ tranh phong cảnh
III. Bài mới:
 23